Hij zeit wat !
Grepen uit de Amsterdamse volkstaal door Johanna C. Daan
Dit alleraardigste boekje uit 1948 wijst o.m. op "de vreemde elementen die het Amsterdams in de loop der eeuwen in zich heeft opgenomen en op enkele kenmerkende eigenaardigheden van deze volkstaal; de invloed van het Bargoens, van het Joods, de humor en de beeldende kracht van de volkstaal, de virtuositeit in het schelden en verwensen."
"Onze hoofdstad is nog altijd vele schakeringen van de volkstaal rijk; sommige buurten hebben nog altijd een min of meer van het algemeen afwijkende taal, de uitoefenaars van beroepen spreken een eigen vaktaal en ook verschillen de sociale groepen in hun taal. Al deze facetten van de volkstaal zijn aangeduid."
Interessant is de plattegrond van Amsterdam met een verdeling in 18 (eigenlijk 19) gebieden met elk hun eigen dialect (tegen het einde van de 18e eeuw, volgens J. ter Gouw)(klik op afbeelding voor vergroting):
1. Kattenburgs; 2. Rapenburgs; 3. Jonker- en Ridderstraats; 4. Jodenhoeks; 5. Nieuwmarkts; 6. Zeedijks; 7. Bierkaais;
8. Komkommerbuurts; 9. Noorsebossies; 10. Leidsebuurts; 11. Jordaans; 12. Fransepads; 13. Haarlemmerdijks;
14. Nieuwendijks; 15. Kalverstraats; 16. Gebed-zonder-ends; (16 a. De taal van de vismarkt tussen Kalverstraat en Nieuwendijk, die in het Moortje van Bredero is te vinden. Dit dialect kan niet op de kaart worden aangegeven. De vismarkt lag aan het Damrak bij de Dam.); 17. Botermarkts; 18. Duvelhoeks.
Behalve de geschiedenis en het karakter van het Amsterdams dialect is er ook een uitleg over de klanken van het dialect. (klik op de afbeelding voor vergroting).
Voorts worden nog onderwerpen als de tram - en de mens in het Amsterdams behandeld.
Tenslotte is er een hoofdstuk over de scheld- en bijnamen.
Hierover zegt de schrijfster: "Vele registers van zijn lichtbewogen gemoed weet de Amsterdamse volksman - en de volksvrouw is hierin het sterke geslacht ver de baas - open te trekken als hij gaat schelden." "Het schelden is een seizoenziekte. In het heetst van de zomer wordt er meer en feller gescholden dan wanneer de winterkoude de gemoederen wat heeft afgekoeld. De statistieken van de politie zijn hiervoor een betrouwbare graadmeter."
Uitgave: Jacob van Campen te Amsterdam (serie De wijze Jacob 13). 1949, 2e druk, gebrocheerd, stofomslag, 60 pagina`s, tekeningen van M.R.
(Niet te koop)
