KERMIS VAN KOOPHANDEL

DE AMSTERDAMSE WERELDTENTOONSTELLING VAN 1883

(Ileen Montijn)

"De feestelijkste en meest exotische zomer die Amsterdam ooit beleefde was die van 1883."

Het huidige Museumplein begon zijn loopbaan als festivalterrein in 1883

Toen werd voor het eerst in Amsterdam een 'Wereldtentoonstelling' gehouden, beter gezegd: 

de INTERNATIONALE KOLONIALE EN UITVOERHANDEL TENTOONSTELLING

of Exposition Universelle Coloniale et d'Exportation Générale 

Het was de eerste internationale koloniale tentoonstelling, gehouden om de koloniale handel en rijkdommen te presenteren.

Reeds in 1795 werd het terrein gebruikt voor een 'vuurwerkshow'

Het Rijksmuseum was nog in aanbouw en zou in 1885 openen.

Het braakliggende terrein achter het Rijksmuseum werd 'ontgonnen' voor het festivalterrein.

Reeds 11 maanden voor de opening was het terrein volop in bewerking.

Deze wereldtentoonstelling was voor Amsterdam het begin van het toerisme, dat later zou uitgroeien tot één van de belangrijkste bronnen van inkomsten voor de stad!

Overzicht van het festivalterrein

De bouw van het Concertgebouw begon in 1883 en ook het Stedelijk museum dateert van later datum (1895). Dus rondom niets dan weilanden!

De initiatiefnemer voor de wereldtentoonstelling van 1883 was de Franse ondernemer Edouard Agostini, die ook bij de wereldtentoonstelling van 1878 in Parijs was betrokken. Agostini presenteerde in 1880 zijn plan aan de stad en aan koning Willem III. De Nederlandse regering weigerde in eerste instantie het evenement te financieren, maar Agostini wist geld voor het project los te peuteren bij Belgische en Franse investeerders.

De nieuwigheden die op deze tentoonstelling te zien waren waren o.m. de telefoon, maar ook diverse metaalbewerkingsmachines en een brandkast waar wel 8 mensen in pasten!

De bierfirma Heineken ontving hier zijn diplome d'honneur (zie de grote fles rechts-midden op onderstaande foto).

Tevens was, als nouveauté electrische verlichting op het terrein aanwezig.

Eén der grootste bezienswaardigheden van de tentoonstelling was het Nederlandse Koloniale paviljoen, met de kampong met Javaanse inboorlingen alsmede de Surinaamse inboorlingen.

Het tentoonstellen van mensen werd toen niet als mensonterend beschouwd. Maar niemand realiseerde zich dat deze mensen uit de tropen hier in de vrieskou moesten zien te 'overleven'.

Voor het Nederlandse koloniale paviljoen stond een standbeeld van Jan Pieterszoon Coen die (als gouverneur-generaal van Nederlands-Indië) voor een belangrijk deel verantwoordelijk was geweest voor de verovering van de Indonesische archipel.

Nog meer wetenswaardigheden over deze tentoonstelling (met name de uitgaven rondom deze wereldtentoonstelling) kunt u o.m. lezen op de blog van PERKAMENTUS: http://perkamentus.blogspot.nl

Een volgende keer meer over het Museumplein als festivalterrein!

Dan neem ik de wereldtentoonstelling van 1895 onder de loep...

("Kermis van koophandel" is verkocht)