Het straatlied van 1914-1918
Uit de inleiding:
"een der beste bronnen voor de weerslag van de gebeurtenissen in zeker tijdsgewricht op de massa, was in vroeger jaren het straatlied.
Het was niet gecultiveerd, het was niet deftig, maar het vertelde wat op `s harten grond lei, soms in zeer ongezouten taal. Natuurlijk werd er overdreven, natuurlijk was het oordeel niet objectief, maar de kern, de feiten waren onbetwistbaar."
"Met deze liederen is de productie van het straatlied ten einde.
Wat na de oorlogsjaren nog gevent werd, waren sentimentele bedelliedjes of nadrukken van oude balladen. Kort na 1918 is de radio gekomen en de muzikale films met hun z.g. schlagers hebben de rest gedaan.
In dit bundeltje zijn zeer stellig de laatste èchte voortbrengselen van het naamloze straatdicht bijeengebracht. Het sluit een productie van honderden jaren af.
In de zestiende eeuw begonnen met de geuzenliederen, in de zeventiende eeuw bijna geheel in dienst van kerkelijke en politieke twisten, werden aan het eind dier eeuw de romantiek, de liefde en het avontuur de hoofdbronnen der rijmers en behalve een groot aantal losse exemplaren zijn in Thirsis minnewit
en andere bundeltjes deze bijeengebracht. Dan volgt een glorietijd voor het straatlied van meer dan anderhalve eeuw."
Verteld wordt hoe slecht alles van 1914 tot 1918 georganiseerd was en hoe er groot gebrek was aan velerlei dagelijkse levensbehoeften. Bijna alles was op de bon, maar op die bonnen was niets te krijgen. Berucht waren de o-weeërs (O.W.= Oorlogs Winst) die, misbruik makend van de situatie, grote winsten behaalden aan de ellende van de oorlog.
"Alles wordt - de geschiedenis is de beste leermeesteres - thans zo geordend en verdeeld, dat elk, zonder fancy-prijzen te betalen, zijn deel kan krijgen." (het boekje dateert van october 1940. de 2e wereldoorlog was nog vers!)
(klik op afbeelding voor vergroting)
Verklarende woordenlijst:
Postuma was minister tijdens 1914-1918 en verantwoordelijk voor de voedselvoorziening en dus voor de voedseldistributie
Landstormers = Duitse soldaten
Kwatta = merk chocola
de schans = Nieuwe Schans (strafkamp)
O.-W.-ers = Lieden die oorlogs winsten maakten
hokkenbazen = brandstofhandelaren
"in de kamers"... = 1e en 2e kamer
kroten = (rode) bieten
Vredespaleis: zie Wikipedia:
"Dit alles ter herinnering voor hen, die heden niets doen dan klagen...."
Uitgave: Uitgeversmaatschappij Holland te Amsterdam, 1940, gebrocheerd, 60 pagina`s.
(verkocht)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten