Koestraat 11 Amsterdam: De Hoop

Koestraat 11 hs. (1940)

In de jaren 70 van de vorige eeuw woonde ik 10 jaar lang in de Koestraat op nr. 11, in het hartje van Amsterdam. Men neme de kaart van Amsterdam en zoeke de centrumkaart. Daar plaats men een kruis van linksonder tot rechtsboven en van linksboven naar rechtsonder. Op dat kruispunt in het hart van oud Amsterdam ligt de Koestraat. Die is vernoemd naar de stallen van het voormalig Bethaniënklooster dat hier stond:

Maria Magdalena was in Amsterdam zeer geliefd. Zij had in haar leven de daad bij het woord gevoegd. Zij had haar losbandige levenswandel opgegeven en was vroom gaan leven. Dit was ook wat van de Amsterdammers verwacht werd. Naar haar voorbeeld stichtten Arent Moey en Weyn Pieter Ghijbertsdochter omstreeks 1450 een speciaal klooster voor vrouwen die hun zondige leven vaarwel hadden gezegd. Het klooster lag aan de rand van de stad tussen de Oudezijds Achterburgwal en de Stadswallen. Bij de Nieuwmarkt herinnert de Koestraat nog aan de stal van dit klooster. Al snel herbergde het klooster meer dan honderd nonnen.

Maria Magdalena- klooster

Het Bethaniënklooster dateert van vóór 1450 en nam aanvankelijk het terrein in tussen de Bloedstraat, de Oudezijds Achterburgwal, de Oude Hoogstraat en de Kloveniersburgwal. Het klooster is gesticht voor "gevallen" doch "bekeerde" vrouwen, maar later traden ook dames van aanzienlijke afkomst in. Het Bethaniënklooster ingekleurd op de stadsplattegrond van Cornelis Anthonisz. uit 1544 (rechtsonder de vleugel aan de Barndsteeg)

Al in het begin van de 16de eeuw raakte het klooster in verval. Het terrein viel in 1506 uiteen door de aanleg van de Bethaniënstraat, gevolgd door de Koestraat in 1550. Na de Alteratie van 1578 werd het klooster onteigend; van het klooster was toen alleen nog een restant over, tussen de Barndesteeg en de Koestraat. De hoofdingang was aan de Oudezijds Achterburgwal, waaraan het poortje in nummer 117 en de daarachter gelegen Hoogkamersgang nog herinnerd. Rechts daarvan lag het paterhuis. Aan de Koestraat stond de kapel. Aan de Barndesteeg lag een gebouw waarin de keuken, de refter (eetzaal) en twee spinkamers met op de bovenverdieping de slaapzaal waren gevestigd. Stoep en ingangspartij uit circa 1590 van het woonhuis van De Vogelaer (restauratietekening)

Van het klooster rest alleen nog een deel van het gebouw aan de Barndesteeg (op enkele muurdelen na in de voormalige Huidenvetterssloot). In 1592 werd dit gebouw verkocht aan de kooplieden Marcus de Vogelaer en Leenaert Raye die het gebouw splitsten en in de blinde muur enkele ramen maakten en twee stoepen aanbrachten.

Deze 16de eeuwse stoepen zijn nog steeds aanwezig (boven één toeganspoort prijkt het wapen van De Vogelaer). Het huis van De Vogelaer, De Oyevaer genoemd, kreeg daarna nog enkele herbestemmingen: eerst als herberg en in 1705 als schuilkerk voor de oud-katholieken. De laatsten bleven er tot 1914 en vervolgens verhuisden zij met medeneming van de gevelsteen De Oyevaer naar de Ruysdaelstraat. Eind jaren '60 verkeerde het Bethaniënklooster in een zeer slechte staat. Het gebouw werd door de gemeente aangekocht en gerestaureerd (1988)

(zie: http://www.bertsgeschiedenissite.nl/middeleeuwen/eeuw14/kloosters_amsterdam.html)

Koestraat 7 t/m 11

Op de plaats van de later gebouwde refter werden later (17e eeuw) woningen gebouwd, waaronder de nummers Koestraat 7, 9 en 11.

Bij de restauratie (aanvankelijk eerst nr. 7 en 9, vele jaren later ook nr. 11) werden de waterlopen van het voormalig klooster nog volledig intact bevonden. Zij liepen helemaal onder de straat door tot onder het Wijnkoopers Gildehuis, tegenover de nrs. 7 t/m 11.

voor (links) en na de restauratie (boven)

Het interessante aan deze huizen zijn de deurkalven. Zij beelden uit Geloof, Liefde en Hoop.

(zie: http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/binnenstad/217/deurkalven.html)

Dit hele verhaal vertel ik u, omdat ik een boekje tegen kwam in de Openbare Bibliotheek, waarin bovenstaande foto`s staan van de gerestaureerde deurkalven:

Gevelstenen in Amsterdam. Wandelen langs bijbelse voorstellingen.

van de hand van H.F. van Woerden.

Uitgave: Buijten & Schipperheijn, Amsterdam 2001.

De zwart/wit foto`s van de Koestraat zijn van de Beeldbank van het Stadsarchief der Gemeente Amsterdam